Ảnh minh họa
Giá nhà liên tục tăng cao, thu nhập không theo kịp
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, thu nhập và bình quân cả năm 2024 của người lao động Việt Nam đạt 7,7 triệu đồng/tháng, tăng 8,6% theo năm. Tại khu vực thành thị, con số này là khoảng 9,3 triệu đồng/tháng, tăng gần 7% so với năm 2023. Bên cạnh đó, lĩnh vực hoạt động kinh doanh bất động sản cũng có thu nhập tăng đáng kể.
Tuy nhiên, so với tốc độ tăng 36% của giá chung cư Hà Nội, sự chênh lệch giữa mức lương và giá nhà đang ngày càng lớn. Không chỉ người dân có thu nhập trung bình, ngay cả những nhân sự trong ngành tài chính – ngân hàng (thu nhập bình quân khoảng 12,8 triệu đồng/tháng) cũng gần như khá chật vật để sở hữu một căn chung cư tại Hà Nội.
Báo cáo của CBRE cho thấy, tính đến quý 4/2024, giá bán căn hộ chung cư tại Hà Nội đạt 72 triệu đồng/m2 thông thủy (chưa bao gồm VAT và kinh phí bảo trì). Trong năm 2024, giá bán sơ cấp chung cư đã ghi nhận mức tăng 36% so với năm 2023 và 12% so với quý trước. Đây là mức tăng cao nhất ghi nhận được trong vòng 8 năm trở lại đây tại thị trường chung cư Hà Nội.
Ông Nguyễn Văn Đính – Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) nhận định: “Khoảng cách giữa thu nhập thực tế và giá nhà đang ngày càng nới rộng, biến giấc mơ an cư của nhiều người thành điều xa vời”.
Một trường hợp cụ thể là anh Nguyễn Văn Hùng (28 tuổi, nhân viên IT tại Hà Nội) chia sẻ: “Tôi đã tiết kiệm suốt 5 năm qua, nhưng số tiền tích lũy vẫn không theo kịp đà tăng của giá nhà. Lúc mới đi làm, tôi định mua một căn hộ nhỏ khoảng 1,5 tỷ đồng, nhưng giờ giá căn hộ tương tự đã lên đến hơn 2,5 tỷ. Tôi không thể theo kịp”.
Không có nhà, giới trẻ “ngại cưới, lười sinh”
Giá nhà leo thang là một trong những nguyên nhân khiến nhiều bạn trẻ phải “cày ngày cày đêm” để ổn định tài chính thay vì nghĩ đến việc kết hôn và sinh con.
Ở tuổi 30, anh Đinh Văn Quang (bác sĩ điều dưỡng tại TP HCM) vẫn không dám yêu. “Tổng thu nhập của tôi được 14 triệu đồng/tháng. Với mức thu nhập này, tôi không dám nghĩ đến việc kết hôn. Lập gia đình đồng nghĩa với việc cần phải chi tiêu nhiều thứ. Riêng tiền thuê nhà cũng đã mất 6-7 triệu đồng/tháng. Số tiền còn lại không đủ nuôi bản thân”, Quang chia sẻ.
Trước đó, theo một khảo sát nhanh trên fanpage VTV24 gần đây về lý do mong muốn kết hôn sau tuổi 30 cũng cho thấy, có đến 62% trong số khoảng 400.000 bạn trẻ tham gia khảo sát chọn kết hôn sau 30 vì vẫn còn những nỗi lo về cơm áo gạo tiền.
VARS cũng cho rằng, nỗi lo về cơm áo gạo tiền này bị tác động rất lớn bởi giá nhà. Khi giá nhà đang ngày càng tăng cao, kéo theo giá thuê nhà ở cũng tăng cao, gây áp lực đến chi phí sinh hoạt của người dân. Nhiều người trẻ có suy nghĩ phải mua được nhà trước khi kết hôn hoặc sinh con, nhưng do giá nhà hiện nay không ngừng leo tháng, cố mua nhà cho bằng được khiến họ bỏ lỡ thời điểm “vàng” để lập gia đình, sinh con.
Số liệu công bố của Tổng cục Thống kê (GSO) cho biết, trong khoảng hơn 30 năm qua, xu hướng hôn nhân và mức sinh ở Việt Nam thay đổi rất lớn. Tuổi kết hôn tăng mạnh, tỷ lệ kết hôn giảm làm mức sinh giảm tới một nửa trong hơn 30 năm qua. Cụ thể, từ năm 1989 – 2023, trung bình độ tuổi kết hôn lần đầu của nam từ 24,4 và nữ là 23,2 đã tăng lên 29,3 tuổi với nam và 25,1 đối với nữ vào năm 2023. Tỉ lệ người độc thân cũng đang có xu hướng tăng nhanh, từ 6,23% năm 2004 lên 10,1% năm 2019.
Hiện, Việt Nam ghi nhận mức sinh giảm mạnh, khi năm 2023, ước tính mức sinh là 1,96 con/phụ nữ, giảm thấp nhất trong 12 năm trở lại đây và được dự báo tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo. Hệ lụy của xu hướng này là thiếu hụt nguồn nhân lực trẻ, giảm lực lượng và năng suất lao động, tạo gánh nặng an sinh xã hội.
“Giá nhà tăng nhanh sẽ làm gia tăng nhanh chóng bất bình đẳng thu nhập”
Với mức tăng chóng mặt như hiện nay, giấc mộng mua nhà thành phố của nhiều người đang dần trở nên xa vời. Trong khi đó, với giới nhà giàu, họ vẫn đang có dự định tiếp tục đầu tư bất động sản.
Trong một báo cáo mới đây của một đơn vị thống kê, giá nhà trung bình tại Việt Nam năm 2024 gấp gần 24 lần thu nhập trung bình một năm của hộ gia đình. Còn theo báo cáo của Savills, tại TP HCM giá căn hộ hiện gấp khoảng 30 lần so với mức thu nhập trung bình của người dân thành phố.
“Giá nhà đất tăng nhanh hơn nhiều lần mức tăng tiền lương sẽ làm gia tăng nhanh chóng bất bình đẳng thu nhập”, TS Lê Kiên Cường, Trường Đại học Ngân hàng TP HCM, cùng cộng sự đưa ra nhận định trong nghiên cứu năm 2021 Thị trường bất động sản và bất bình đẳng thu nhập tại Việt Nam: Thực trạng và hàm ý chính sách. Theo ông, một số hộ gia đình ngày càng giảm khả năng sở hữu nhà trong tương lai do phải sử dụng tích lũy cho việc thuê nhà.
Bà Giang Huỳnh, Giám đốc bộ phận nghiên cứu và S22M tại Savills Việt Nam, cũng cho rằng nếu giá nhà tiếp tục tăng nhanh hơn thu nhập, khoảng cách giàu nghèo sẽ ngày càng lớn. Những người có thu nhập trung bình trở xuống khó tiếp cận nhà ở, dẫn đến hệ lụy nghiêm trọng với sự ổn định của thị trường và xã hội.
Theo GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cảnh báo, việc giá nhà tăng nhanh, vượt quá thu nhập từ lương, không chỉ tạo áp lực lên an sinh xã hội, mà còn thúc đẩy nạn đầu cơ bất động sản. Dòng tiền đầu cơ thường nằm chờ tăng giá, không đi vào sản xuất kinh doanh, gây tác động xấu đến lạm phát và giá trị đồng tiền.
“Không kìm hãm được chuyện đầu cơ và bất đối xứng giữa các phân khúc nhà ở đã dẫn đến hệ quả tất yếu là đưa thị trường bất động sản hiện nay đến cuối đường hầm”, ông nói.
