Ảnh minh họa
Nguồn cung nhà ở xã hội (NOXH) – hy vọng của người thu nhập thấp hiện tại vẫn khá nhỏ giọt và ì ạch. Tính đến năm 2024, cả nước chỉ đạt 16% kế hoạch NOXH, với 2 thành phố lớn là Hà Nội đạt 20% và TP.HCM ở mức 4%. Như vậy, còn rất xa để thực hiện được chỉ tiêu đề ra trong Đề án 1 triệu căn NOXH giai đoạn 2021-2030.
Bởi lẽ, dù được kêu gọi rầm rộ, các doanh nghiệp bất động sản vẫn chưa thực sự mặn mà với phân khúc này. Nguyên nhân là do lợi nhuận thấp, chỉ khoảng 10%, trong khi thủ tục pháp lý rườm rà, huy động vốn khó khăn, gói vay ưu đãi 145.000 tỷ đồng mới giải ngân chưa tới 2%. Kết quả, người có thu nhập thấp, thu nhập trung vẫn đang mòn mỏi chờ đợi một căn nhà trong khả năng có thể chi trả.
Vấn đề nhà ở càng trở nên cấp bách hơn khi mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc ngày 6/3/2025 quyết liệt chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy nhà ở xã hội. Tham dự hội nghị, loạt “ông lớn” bất động sản cũng đã bày tỏ quyết tâm, cam kết cùng nhau tạo bước ngoặt cho thị trường nhà ở tại Việt Nam.
Đáng chú ý nhất, Tập đoàn Vingroup “chơi lớn” với mục tiêu 500.000 căn từ nay đến 2030 – một con số “bất ngờ”, chiếm nửa chỉ tiêu cả nước. Được biết, trước đó, Vingroup cũng đã khởi công xây dựng 4 dự án nhà ở xã hội tại Hải Phòng, Thanh Hóa, Quảng Trị, Khánh Hòa, dự kiến cung cấp hơn 10.000 căn.
Ông Lê Khắc Hiệp, Phó chủ tịch Tập đoàn Vingroup, phát biểu tại hội nghị về nhà ở xã hội, chiều 6/3.
Hay một số doanh nghiệp khác như Hoàng Quân cam kết 50.000 căn, Kim Oanh nhắm 40.000 căn, Viglacera đăng ký 17.200 căn, còn HUD đặt mục tiêu 17.500 căn đến 2030…
Tuy nhiên, khả năng có thể triển khai và hoàn thành kế hoạch xây dựng nhà ở xã hội vẫn là dấu hỏi lớn. Chẳng hạn, Novaland từng hứa hẹn 200.000 căn từ năm 2022, nhưng đến nay mới dự kiến bàn giao 3.000 căn trong năm 2025.
Trước tình hình này, Thủ tướng yêu cầu: rút ngắn thủ tục hành chính, cho phép chỉ định thầu thay vì đấu thầu để đẩy nhanh tiến độ; đồng thời tận dụng gói vay 145.000 tỷ đồng, điều chỉnh lãi suất ưu đãi hấp dẫn hơn cho cả chủ đầu tư và người mua. Các bộ ngành được giao nhiệm vụ đồng bộ hóa Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Kinh doanh Bất động sản 2023 (có hiệu lực từ 1/1/2025) để tháo gỡ rào cản pháp lý. Thủ tướng cũng nhấn mạnh: “NOXH là nhiệm vụ chính trị, lấy con người làm trung tâm, không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Ngoài ra, Vingroup kiến nghị cho phép làm song song quy hoạch và đầu tư xây dựng, rút ngắn thời gian từ 300 ngày xuống còn phân nửa. Các địa phương cũng được yêu cầu rà soát quỹ đất, đưa chỉ tiêu NOXH vào kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội hàng năm, coi đây là “chỉ tiêu pháp lệnh” cần báo cáo định kỳ.
Các doanh nghiệp khác cũng bày tỏ ý kiến để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển NOXH.
Cụ thể, đại diện Tập đoàn Hoàng Quân đề xuất thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về NOXH, phối hợp với các ngân hàng để đẩy nhanh giải ngân gói vay ưu đãi, đồng thời nhấn mạnh cần số hóa dữ liệu đối tượng thụ hưởng nhằm đơn giản hóa thủ tục cho cả doanh nghiệp và người dân.
Trong khi đó, Tổng công ty HUD kiến nghị Chính phủ rút ngắn trình tự thủ tục từ 500 ngày xuống còn một nửa, đồng thời đề xuất ưu tiên NOXH vào danh mục đầu tư trọng điểm để được phê duyệt nhanh, tránh tình trạng “ngâm” hồ sơ kéo dài.
Phía Viglacera thì cho rằng cần bỏ đấu thầu với các dự án NOXH, thay bằng chỉ định thầu cho đơn vị đủ năng lực, bởi theo họ, thủ tục đấu thầu hiện tại “tốn quá nhiều công sức” mà hiệu quả không cao.
Còn Becamex IDC mong muốn Chính phủ sớm xây dựng Quỹ nhà ở quốc gia gắn với cơ sở dữ liệu dân cư, giúp lập kế hoạch chủ động về quỹ đất và nguồn vốn, tránh bị động như hiện nay.
Có thể thấy rằng, sự quyết tâm từ Nhà nước cùng cam kết mạnh mẽ đến từ các doanh nghiệp đang thắp lên hy vọng mới cho thị trường bất động sản Việt Nam. Nếu các giải pháp được triển khai đồng bộ, NOXH không chỉ tăng nguồn cung mà còn góp phần bình ổn giá nhà, đưa giấc mơ an cư lạc nghiệp đến gần hơn với người thu nhập thấp và trung bình. Đây không chỉ là cuộc đua của các “ông lớn”, mà còn là minh chứng cho nỗ lực chung, hướng tới một xã hội công bằng và bền vững.
