Chỉ đạo nêu trên được Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu tại phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật ngày 22/5, khi thảo luận về đề nghị xây dựng Luật Dân số.
Việc nghiên cứu mở rộng chính sách nhà ở xã hội cho gia đình đông con nhằm khuyến khích người dân sinh con và phát triển con người toàn diện cả về đức, trí, thể, mỹ.
Thủ tướng nhấn mạnh, cần chuyển trạng thái từ quan điểm “dân số kế hoạch hóa” sang dân số phát triển và ứng phó già hóa dân số.
Nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước, với mục đích cung cấp nhà ở giá rẻ cho một số nhóm ưu tiên.
Hiện các nhóm được hưởng chính sách mua nhà ở xã hội, gồm: Người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ; hộ nghèo, cận nghèo ở nông thôn và đô thị. Lao động làm việc tại các khu công nghiệp, người thu nhập thấp, cán bộ làm việc trong lực lượng vũ trang… cũng trong diện được hưởng chính sách về loại nhà ở này.
- Khu nhà ở xã hội Định Hòa, phường Định Hòa (TP Thủ Dầu Một, Bình Dương), tháng 7/2023. Ảnh: Quỳnh Trần
Tháng 8 năm ngoái, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) từng đề xuất ưu tiên hỗ trợ một lần khi mua nhà ở xã hội với cặp vợ chồng có hai con, nhằm cải thiện tình trạng mức sinh thấp. Theo VARS, giá nhà ngày càng tăng cao, đẩy mặt bằng thuê tăng theo đã gây áp lực đến chi phí sinh hoạt của người dân. Áp lực chi tiêu và tiền thuê nhà mỗi tháng khiến nhiều cặp vợ chồng trẻ chỉ dám sinh một con hoặc trì hoãn việc sinh con.
Hơn nữa, mức sinh tại Việt Nam đang xuống thấp, tốc độ già hóa dân số nhanh, lan rộng trong các đô thị. Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính) năm 2024, số con trung bình của một phụ nữ Việt Nam trong độ tuổi sinh đẻ là 1,96 – mức thấp nhất từ trước đến nay, trong khi năm 1989 là 3,6.
Chẳng hạn tại TP HCM, mức sinh giảm rõ rệt từ 1,42 con trên một phụ nữ năm 2023 xuống 1,32 con vào năm ngoái. Độ tuổi kết hôn trung bình lần đầu tại thành phố đạt 30,4, mức kỷ lục toàn quốc. Hệ lụy của xu hướng này là thiếu hụt nguồn nhân lực trẻ, giảm lực lượng và năng suất lao động, tạo gánh nặng an sinh xã hội.
Theo Đề án phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội tới 2030, đến năm 2024, cả nước phát triển 130.000 căn. Tuy nhiên, báo cáo từ Bộ Xây dựng cho thấy dù nỗ lực, các địa phương chỉ hoàn thành được 21.000 căn, tương ứng hơn 16% kế hoạch.
Giai đoạn 2025-2030, Thủ tướng giao nhiệm vụ cả nước cần đạt mục tiêu hơn 995.000 căn hộ. Trong đó, Hà Nội phải hoàn thành gần 45.000 căn, còn TP HCM khoảng 67.000 căn.
Chính phủ cũng đang trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Trong đó, Chính phủ đề xuất lập Quỹ nhà ở quốc gia – một quỹ tài chính ngoài ngân sách, hoạt động phi lợi nhuận để hỗ trợ xây nhà ở xã hội, nhà giá rẻ cho người có nhu cầu.
Vũ Tuân
