Nhà thảo bạt không cửa

Công trình là sự kết hợp của hai kiểu kiến trúc, mái hiên truyền thống Việt và nhà sàn bản địa Tây Nguyên.

Ngôi nhà có diện tích 50 m2 nằm trong khuôn viên sân vườn rộng 400 m2, cạnh nhà chính của một gia đình ở thành phố Buôn Ma Thuột. Gia chủ cho biết, xây ngôi nhà này để có một không gian làm việc và tiếp khách yên tĩnh, độc lập với nhà chính, đồng thời là nơi thư giãn, nghỉ ngơi của các thành viên.

Kiến trúc sư Lê Viết Hội gọi công trình được gọi là “Nhà thảo bạt”. “Thảo bạt là không gian chủ nhà tiếp khách, thiết đãi các quan khách đặc biệt mỗi khi có tiệc tùng, cúng giỗ trong các nhà cổ Nam Bộ, nó tựa như chái nhà của người Việt ở đồng bằng Bắc bộ. Chái là không gian làm thêm, mở rộng từ ngôi nhà chính”, vị kiến trúc sư lý giải.

Ngôi nhà là sự kết hợp giữa hàng hiên trong kiến trúc truyền thống Việt và nhà sàn kiến trúc bản địa Tây Nguyên, được thiết kế không cửa, thoáng trước, thoáng sau.

Hàng hiên là sự nối dài giữa không gian bên trong và là nơi mở rộng kết nối đời sống riêng tư với không gian bên ngoài. Tại không gian này, ánh sáng chói chang của xứ nhiệt đới sẽ dần dịu nhẹ và chuyển sang màu tối thâm trầm của nội thất. Mái hiên cũng là không gian lý tưởng cho việc sinh hoạt của các thành viên nhằm kết nối, giao thoa với thiên nhiên…

Nét kiến trúc truyền thống Tây Nguyên thể hiện rõ ở sàn nhà sinh hoạt cao hơn mặt đất, giúp người dân tránh được thú dữ trong rừng xâm nhập. Cấu trúc không gian nhà sàn dân tộc có cao độ vừa tầm, bước vài bậc sẽ đến chỗ quây quần, cũng là góc liên kết thị giác với nhà trên, xóm dưới.

Nhà sàn cao 350 mm, bằng chiều cao của ghế sofa thông thường. Ý tưởng của kiến trúc sư là mong muốn gia chủ có thể coi sàn nhà như bệ ngồi hay tấm phản lớn nhằm sử dụng linh hoạt, tiện đâu ngồi đó, tạo sự thân mật, gần gũi.

Việc nâng sàn ngoài tính thẩm mỹ còn có tác dụng phân chia ước lệ giữa hai không gian trong và ngoài cũng như giữa các không gian chức năng với nhau.

Cách thiết kế mở giúp tầm nhìn của gia chủ không bị hạn chế bởi các bức tường cố định, các phòng đều thông ra khoảng thiên nhiên bên ngoài, mang đến cảm giác rộng rãi và thoáng mát. Không gian mở còn giúp các thành viên trong gia đình giao tiếp với nhau dễ dàng, thoải mái.

Ao cá dưới chân nhà xóa nhà ranh giới giữa công trình và tự nhiên. Khu vực này trở thành điểm nhấn, “lá phổi” điều hòa không khí, đồng thời đem lại cho con người sự an nhiên, tĩnh tại.

Để tôn lên kiến trúc truyền thống, các vật liệu cũ và vật liệu hiện đại có sự đan xen hài hòa. Phía trên mái còn có một hệ kính lấy sáng.

Không gian nhà thảo bạt có một khu vực vệ sinh độc lập với nhà chính, một quầy pha chế cà phê và trà để tiếp khách, phòng uống trà hoặc có thể nghỉ ngơi của gia chủ. Mọi không gian đều cơ động và linh hoạt, không đóng khung một không gian chức năng rõ ràng nào.

Công trình thiết kế đóng mở đan xen, hạn chế góc nhìn từ ngoài vào trong nhằm tăng tính riêng tư nhưng lại tạo sự đa dạng về góc nhìn từ trong ra.

Phòng đa năng kết hợp không gian uống trà và nghỉ ngơi của gia chủ khi có nhu cầu.

Hàng hiên mái ngói đỏ là thiết kế quen thuộc của nhà nông thôn Việt Nam trước đây. Phần rìa mái hiên (phần thấp nhất) đủ tầm với tay nếu muốn chạm vào ngói. Hàng ngói thấp đua ra khỏi nền hiên đủ để khi ngồi xuống có thể ngắm giọt gianh mỗi khi trời mưa. Thiết kế này cũng tránh việc bị mưa tạt vào không gian phía trong.

Hệ mái được phát triển dài theo khu đất, song song và mở về phía gian nhà chính của gia chủ nhằm tăng sự kết nối giữa hai không gian.

Mái nhà có một sân thượng cong hình con thuyền, tạo sự mềm mại, tương phản với mái hiên trải dài của công trình.

Lúc đầu gia chủ muốn thiết kế sân thượng dùng để ủ và phơi nắng hũ đậu nhà làm, tuy nhiên khi hoàn thành, nơi đây trở thành địa điểm thư giãn cho mọi thành viên trong gia đình.

Gỗ sử dụng trong công trình đa phần là gỗ cũ, được tái sử dụng. Ưu điểm của loại gỗ này là sau thời gian dài sử dụng đã có sự ổn định và co ngót. Đồng thời màu thời gian của chất liệu làm tăng tính mộc mạc, chân phương cho công trình.